Con cierta luz (A certain light), o proxecto de Nicole Remy, foi un dos 6 seleccionados na pasada edición de INPUT, o noso espazo de Asesoramentos de Proxectos Cinematográficos en Desenvolvemento. Tutorizado por Albert Alcoz, cineasta, investigador, programador, Con certa luz, recibiu entre todos os proxectos participantes o premio á creación ese8_LAB 2023.
>Grazas a este galardón, a cineasta puido viaxar a Vitoria (Australia), para traballar man a man con dúas dos referentes mundiais do cinema experimental, Richard Tuohy e Dianna Barrie, nas súas instalacións de NanoLab.
Nicole describe aquí a súa investigación sobre a outra dimensión física do cinema: o movemento, e como, a medida que avanzaba a súa práctica, revelóuselle a forma na que ela mesma se relaciona coa contorna e retrátaa. A non perder esta entrevista que recolle unha vivencia única neste ámbito!
– Poderías realizar unha pequena introdución do teu proxecto Con certa luz?
Intervir o propio carrete de Super 8 para usalo como unha cámara de cinema utilizando unha técnica de dispositivo pinhole. Cun ferro de aluminio sobre o portelo que deixa ver 6 fotogramas de película, e cun obturador deslizado a man, a luz baña a película a través dos buracos.
É a partir dun taller (online) de cámaras pinhole en super 8, impartido por Dianna Barrie e Richard Touchy (Nanolab), que fixeron para a edición do festival (S8) no 2020 que nace este proxecto Con certa luz (A certain light). Empezou como unha simple curiosidade e foise desenvolvendo nun interese por buscar outro tipo de movemento no cinema. Prescindir dunha cámara a motor e dunha lente. Ver até onde chega unha imaxe en movemento.
Richard e Dianna abríronme as portas de Nanolab, en Daylesford, Vitoria (Australia) por un mes, onde me puideron compartir os diferentes procesos sobre a creación de cámaras pinhole, procesos de revelado, tratamento da imaxe, etc.
Con certa luz é un percorrido por todos os diferentes procesos de capturar a luz a través de estenopos, e da man dunha gravadora cassette acompañando. Un paso entre o dentro e fóra, entre camiñar cara adiante e virar en círculos. Nesta oportunidade puiden incluír un traballo sonoro paralelo á construción das cámaras e filmación. Como se escoita o espazo que habito, camiño e filmo.
– Cóntanos brevemente como está a ser o proceso de creación en NanoLab (Vitoria, Australia).
É un proceso bastante cíclico. Tomar un carrete de super8, adaptalo para que sexa unha cámara pinhole, saír a filmar. Adoito ter paseos longos polo bosque, e volvendo á cabana onde me hospedo e termino o carrete retratando o espazo. Logo continúa o revelado do carrete, xa sexa procesado a man ou pola máquina de revelado. Ao día seguinte, coa axuda de Dianna, escaneamos o filme e vemos os resultados. A partir destas notas é que fago os cambios necesarios para filmar co seguinte carrete.
Xa máis avanzado este proceso, é que edito a gradación de luz e cor dixitalmente destes arquivos escaneados, para que logo sexan filmados desde a pantalla a 16mm e finalmente facer a copia final a través da copiadora óptica.
Á vez traballei o son, cunha gravadora de cassette, que sinceramente non funciona moi ben e debe ser manipulada para que sexa constante na súa gravación. Conseguín atopar unha ponte entre a cámara de super 8 e esta gravadora, ambas teñen un marcador que soa similar, e constante. Ás veces o motor debe ser empuxado manualmente, case como o é a cámara. Estiven a gravar o interior da cabana onde estaba, e intercalando con gravacións dos paseos no bosque. É un mesmo xogo de entrar e saír, ás veces coincidindo coa imaxe, e noutras non… Traballei eses tempos de maneira independente.
– Como está a ser a comunidade de cinema experimental de Australia e que sensacións che transmite o poder traballar nun espazo como NanoLab?
Poder estar en Nanolab foi unha experiencia única. Non é só un laboratorio de filme no que contan con todos os equipos necesarios, senón que tamén é o fogar de Dianna e Richard que foron construíndo desde 1997. Poder aprender a traballar cos seus equipos, todos modificados por eles, e á vez poder sentirme en casa compartindo o cotián con eles foi o máis importante desta experiencia. Teñen moita paixón por ensinar, cun agarimo e humor único.
Tiven a sorte de poder coñecer a un incrible colectivo chamado Artist Film Workshop. Unha organización onde se comparten procesos e recursos para cineastas e artistas en Melbourne, realizando screenings e talleres para quen estean interesados. Foron quen nos acolleron para realizar unha proxección de películas colectivas realizadas en edicións pasadas de LAV, que se levou a cabo o 24 de marzo. Tamén, axudáronme a organizar un taller de creación de cámaras pinhole con super8 cos membros do colectivo, a partir das técnicas ensinadas por Dianna Barrie e Richard Tuohy. AFW é unha comunidade que conta cun laboratorio, para revelado artesanal, copiadoras ópticas e proxectores. Traballan tamén na post produción da imaxe con MemoryLab (film scan), e na constante procura de levar a cabo screenings con diferentes artistas que veñen doutras partes do mundo e conectar con diversos espazos independentes e creativos da cidade. Un espazo moi aberto a ensinar, compartir e profundar na súa práctica.
– O teu traballo destaca na exploración técnica e o coñecemento dos procesos creativos en soporte fotoquímico. Como está a influír no desenvolvemento artístico da túa obra o teu paso por NanoLab? En que estás a profundar alí?
Ao ser unha exploración técnica, moitas veces no transcurso desta investigación quedou a pregunta de “que filmar?” Cuestionábame moito a imaxe. Entón empezaba a filmar o que tiña preto, coa escusa de facer probas. Retrataba o espazo no que me atopaba, a miña mesa de traballo, as miñas camiñadas, convertíase en todo un diario do proceso de investigación. Aos poucos fun incluíndo espazos e persoas que significaban para min; como o fixen na miña última viaxe a Lima (xuño 2023) onde puiden retratar á miña familia e as súas contornas. Agora en Daylesford retratei os paseos e camiños. Retratei a maneira de relacionarme co espazo onde vivía e traballaba.
É entón que me empezo a dar conta que estou constantemente retratando o que me rodea inmediatamente. Rexistrar onde e como estou. Esa liña entre a “práctica” (por non dicir “traballo”) e o persoal vólvese cada vez menos clara. Todo cohabita nun mesma liña, o dentro e o fóra, o preto e o lonxe.
– Que estímulos atopas no formato analóxico da imaxe en movemento e que crees que achega ao teu proceso de creación esta elección?
É unha maneira táctil, física e sonora de relacionarme co cinema. O filme e os seus compoñentes están de tal maneira presentes que permite que poidas tocalo, manipulalo coas mans, observar a súa reacción, mesmo escoitar como se transporta o filme ao estar a filmar. Hai unha relación directa e presente co material. Neste proceso de crear cámaras, cada decisión de como se constrúe inflúe no resultado da imaxe que captura; a tensión das súas partes, as distancias e tamaños. Tamén en canto ao sonoro, ao ser en cinta magnética, ambos os mecanismos teñen unha característica circular, repetitiva e constante, que é un tema que veño explorando desde o lado da imaxe, son e temporalidade.
– En que parte do proceso se atopa o proxecto nestes momentos e cales serán os seguintes pasos a seguir?
Mentres escribía isto xa estaba cara ao final do proxecto de filmación. Resúltame mellor redactalo agora que hai unhas semanas. E incluso todo terá máis sentido nunhas semanas máis, ou meses. Agora, volvendo a Madrid coas copias finais de película que poderei mostrar nesta seguinte edición do (S8), incluíndo o traballo sonoro nun cassette. Os seguintes pasos terán que ver con probar as proxeccións e son nunha pantalla e nun espazo.
