O (S8) da Coruña continúa coa súa incesante actividade este 2021, nesta ocasión en Suíza, con ese impulso que o caracteriza levando o noso cinema e as nosas cineastas fóra das nosas fronteiras, como parte dunha das súas principais marcas de identidade: a internacionalización do noso cinema e a nosa cultura.
Do 6 ao 9 de outubro, o (S8) Mostra Internacional de Cinema Periférico da Coruña, será o protagonista da programación do festival VideoEx Zürich, un dos festivais de cinema de vangarda con maior tradición en Europa, onde foi convidado a deseñar parte da programación da súa edición este 2021.
O (S8) desenvolverá un amplo foco sobre o cinema de vangarda realizado en Super 8 no noso país, que repasa as representacións máis rupturistas do cinema underground da década dos 70, chegando ás máis contemporáneas que marcan o futuro do cinema experimental no noso país.
O foco incluirá O Cinema como Elemento impulsado por Acción Cultural Española (AC/E), comisariado polo (S8) para a difusión internacional da obra de José Val do Omar e que conta coa colaboración do Arquivo Val del Omar. Este programa inaugurarase coa proxección en 35 mm do Tríptico Elemental de España, obra cume de Val do Omar, seguida dunha conferencia ilustrada que contará coa participación de Piluca Baquero, responsable do Arquivo Val del Omar.
O Cinema como Elemento concluirá cunha sesión que quere pór en relación o legado de José Val del Omar co panorama do cinema experimental internacional pasado, presente e futuro. A modo de espello co Tríptico elemental de España, recolle películas de creadores nas que o seu pulso e os seus descubrimentos seguen presentes, ben como influencia directa ben indirecta, á vez que expón un percorrido polos elementos Auga, Terra e Lume que o compoñen.
O foco continúa cun programa dobre, arredor do cinema experimental en España, cunha ampla selección de películas en super 8, que van desde títulos históricos como Photomatons (1976) de Eugeni Bonet, A MAL GAM A (1976) de Iván Zulueta ou For/Against (1983) de Eugenia Balcells, entre outros, até os nosos días con autores como Valentina Alvarado, Jorge Suárez-Quiñones, Alberto Cabrera Bernal, Albert Alcoz ou Lucía Vilela.
Esta actividade do (S8) en Zürich o vindeiro mércores 6 de outubro englóbase dentro do Día do Cinema Español impulsado polo ICAA que reúne máis de 250 actividades nacionais e internacionais organizadas por institucións e entidades relacionadas co mundo do cinema.
A nosa participación rematará cun filme performance en 16mm e Super 8 que realizarán os directores da Mostra, Ana Domínguez e Ángel Rueda, baixo a súa denominación artística AA++.
EXPERIMENTAL CINEMA IN SUPER 8 IN SPAIN.
SESIÓN DOBRE
Mércores 06 de outubro 21:15
Festivalkino Cinema Z3
No noso país, o super 8 tivo a súa maior presenza entre os cineastas do século XXI. Desde a primeira edición do (S8), fomos testemuñas e acollemos a esta xeración de artistas que están a explorar as posibilidades do cinema fotoquímico a través das capacidades únicas do super 8.
Nesta selección preparada especialmente para VideoEX, queremos presentar non só estes traballos, senón tamén os que abriron o camiño nos anos 70. Na primeira parte do programa, pasamos dos experimentos formais/políticos de Bonet e Balcells (ambos os inspirados no cinema experimental de Estados Unidos) e os humorísticos e utópicos mockumentaries de Juan Sebastián Bollaín, á influente e radicalmente orixinal obra de Iván Zulueta, seguida do vínculo entre esta xeración e a seguinte: as imaxinativas e enxeñosas películas de David Domingo, alias Stanley Sunday, que iniciou a súa actividade nos anos 90.
Na segunda parte, dedicada ao cinema en super 8 realizado no presente século, reúnense traballos de cineastas xa consolidados como Oriol Sánchez, Laboratorium, Albert Alcoz e Alberto Cabrera Bernal, xunto a unha nova xeración, activa desde hai poucos anos, nun programa heteroxéneo e colorista que demostra (unha vez máis) que, definitivamente, o cinema non morreu.
PRIMEIRA PARTE: O SÉCULO XX
– Photomatons. Eugeni Bonet, España, 1976, Super 8.
– For/Against. Eugenia Balcells, España, 1983, Super 8 a video
– Sevilla tuvo que ser. Juan Sebastián Bollaín, España, 1979, Super 8 a vídeo.
– A MAL GAM A. Iván Zulueta, España, 1976, Super 8 a vídeo.
– Super 8. David Domingo, España, 1996, Super 8.
SEGUNDA PARTE: O SÉCULO XXI
– Quixotte. Oriol Sánchez, España, 2016, Super 8
– Cómo dibujar animales tristes. Laboratorium (Laura Ginès y Pere Ginard), España, 2009, Super 8 a video.
– Cada cuatro fotogramas. Alberto Cabrera Bernal, España, 2009, Super 8 a video.
– Espectro cromático. Albert Alcoz, España, 2015, Super 8 a video.
– Breathing exercises. Blanca García, España/Reino Unido, 2021, Super 8.
– Spinoza/Ongodist. Bruno Delgado Ramo, España, 2021, Super 8.
– Bionte. Lucía Vilela, España, 2015, Super 8.
– El mar peinó a la orilla. Valentina Alvarado, España, 2019, Super 8.
– 鳴鳳 堂 · Meihōdō. Jorge Suárez-Quiñones Rivas, España, 2020, Super 8.
– #005 Y #006. Yonay Boix, España, 2021, Super 8.
– Cádiz. Gadea Burgaz, España, 2020, super 8.
VAL DEL OMAR – O CINE COMO ELEMENTO.
PROGRAMA 1 – TRÍPTICO ELEMENTAL DE ESPAÑA.
Xoves 7 de outubro. 17:45.
Festivalkino Cinema Z3
José Val del Omar (Selecta, 1904 – Madrid, 1982) é un referente imprescindible e inigualable no mundo do cinema, non só no contexto do seu país, senón tamén a nivel internacional. Cineasta cunha visión poética única, foi tamén un inventor, un místico e un home cunha mente visionaria. A lucidez da súa mirada creativa foi obxecto de numerosos estudos, exposicións e retrospectivas en todo o mundo.
O Tríptico Elemental de España é unha obra monumental de Val do Omar, unha triloxía que nos leva a percorrer España de norte a sur, desde Galicia até Castela e Selecta, nunha exploración de tres elementos: a terra, o lume e a auga. A riqueza poética e simbólica das películas que compoñen esta triloxía non ten parangón: para materializalas e transmitir as intensas atmosferas que se converteron en marca de fábrica da súa obra, Val del Omar deseñou e desenvolveu, el só, dispositivos únicos que as fixeron posibles.
O primeiro deles, o Desbordamento Apanorámico da Imaxe, anticipa o que hoxe coñecemos como cinema expandido. Este dispositivo óptico permitía ao autor proxectar imaxes destinadas a ser percibidas como visións extra foveais: patróns abstractos que ían máis aló da pantalla e enchían o espazo da sala de cinema. O segundo dispositivo, Son Diafónico, é un sistema de son que distribúe o son en diferentes canles de forma que pretende estimular unha intensa experiencia psicolóxica no espectador. O terceiro dispositivo, ao que chamou TactilVisión, é un sistema de cinema en 3D que armou proxectando luces sucesivas na pantalla e alterando os seus patróns e direccións.
As películas de Val del Omar tamén introduciron moitos recursos que vemos no cinema vangardista, como os lapsos de tempo, as retardacións, os filtros distorsionadores, as alternancias de imaxes positivas e negativas, e múltiples técnicas audiovisuais dunha beleza radical. O legado de Val del Omar tende pontes que o conectan con movementos artísticos relevantes, desde o primeiro cinema vangardista até o cinema flicker.
– Acariño Galaico (de barro). José Val del Omar, España, 1961-95, 35mm.
– Fuego en Castilla (tactilvisión del páramo del espanto), José Val del Omar, España, 1958-60, 35mm.
– Aguaespejo Granadino (La gran siguiriya), José Val del Omar, España, 1953-55, 35mm.
PROGRAMA 2 – VAL DO OMAR, O ENXEÑEIRO MÍSTICO DE ANDALUCÍA. CONFERENCIA IMPARTIDA POR PILUCA BAQUERO
Xoves 7 de outubro. 20:30 h.
Festivalzentrum Kunstraum Walcheturm
Piluca Baquero, directora do Arquivo de Val do Omar, presenta unha conferencia sobre a vida e a obra de Val do Omar. Durante máis de 20 anos administrou e supervisou a conservación da obra de Val do Omar, á vez que traballaba como produtora cinematográfica e directora das licenciaturas de Cinema e Ficción Audiovisual da Universidade Camilo José Cela. Nesta presentación coñeceremos máis sobre o traballo de Val do Omar nas Misións Pedagóxicas da República, os seus experimentos coa imaxe e o son, os seus laboratorios, a súa visión poética e a súa concepción do cinema como arte.
Na segunda parte desta conferencia, poremos en relación a súa obra coa escena internacional de vangarda, tanto histórica como contemporánea. Moitas das invencións formais e técnicas claves na historia do cinema experimental foron concibidas ao mesmo tempo, ou antes, por Val do Omar na completa soidade da España franquista, un panorama hostil para as súas invencións. Pór en relación estas innovacións cos cineastas e as obras que se recoñecen como parte da historia das vangardas é unha forma de entender a importancia do seu legado, e de incluílo como parte desta historia.
PROGRAMA 3 – VAL DO OMAR – O CINEMA COMO ELEMENTO. PROGRAMA ESPELLO
Venres 8 de outubro. 19:30.
Festivalkino Cinema Z3
O programa, que funciona a modo de espello co Tríptico elemental de España, recolle algunhas das ideas formais presentes no mesmo, á vez que expón tamén un percorrido polo tres elementos que compoñen esta triloxía.
O cinema como elemento. Programa espello inclúe películas de creadores contemporáneos nas que o seu pulso e os seus descubrimentos seguen presentes, ben como influencia directa ou indirecta. Desta maneira evidénciase a atemporalidade dos seus achados, aínda vixentes no cinema do presente.
TERRA
– Levantamiento de una Isla. Valentina Alvarado. Venezuela-España, 2017. Super 8 a vídeo.
– The Seismic Form, Antoinette Zwirchmayr, Austria, 2020, 16mm a vídeo.
– Altares, Colectivo Los Ingrávidos, México, 2019, 16mm.
LUME
– Montañas Ardientes que Vomitan Fuego. Helena Girón e Samuel Delgado, España, 2015, 16mm a vídeo.
– The Adventure Parade, Kerry Laitala, Estados Unidos, 2000, 16mm.
– HURRY, HURRY! Marie Menken, Estados Unidos, 1957, 16mm.
AUGA
– Cyclops Observes The Celestial Bodies. Ken Jacobs, Estados Unidos, 2015, video.
– Eaux d’artifice. Kenneth Anger, Estados Unidos, 1953, 16mm
– Puchuncaví. Jeannette Muñoz, Chile, 2020, 16mm.
AA++
EXPANDED CINEMA & LIVE ACTS
HAI COUSAS DAS QUE NON SE PODE FALAR, PERO EXISTEN E SÓ SE PODEN MOSTRAR
Sábado 9 de outubro. 22:00 h.
Festivalzentrum Kunstraum Walcheturm
Experiencia de cinema doméstico expandido, inspirado na obra de Ludwig Wittgenstein, Tractatus lóxico-philosophicus (1922). Este filme performance convídanos a explorar as capacidades que residen nas imaxes anónimas en movemento, creadas por cineastas amateurs en super 8 e 16mm. Alcanzan unha nova dimensión a través de técnicas de múltiple proxección e collage cinematográfico, realizado en tempo real potenciando o seu efecto atemporal e emocional para invocar a propia experiencia persoal sen palabras, só con imaxes.
AA++
É un laboratorio de creación formado por Ana Domínguez e Ángel Rueda, dous artistas visuais que desenvolven a súa obra a través da investigación e representación en vivo das tecnoloxías ópticomecánicas do cinema. Unha exploración das posibilidades creativas da proxección cinematográfica e a súa interacción sensorial ligada á percepción do espectador. Actualmente Ana Domínguez e Ángel Rueda codirixen o (S8) Mostra Internacional de Cinema Periférico da Coruña.
