En 2017 puxéronse en marcha as primeiras Residencias Artísticas Internacionais de Creación Cinematográfica – BAICC, grazas ao apoio de AC/E e o LIFT de Toronto, reafirmando a forte aposta da Mostra pola produción e a creación artística en espazos alternativos.
Após desta exitosa terceira convocatoria con máis que 15 propostas recibidas, ‘Propiedades de una esfera paralela’ De Valentina Alvarado foi o proxecto seleccionado para ser desenvolvido durante cinco semanas na Liaison of Independent Filmmakers of Toronto, Canadá. O resultado final será proxectado, en estrea mundial, durante o (S8) 11º Mostra Internacional de Cinema Periférico, que terá lugar na Coruña do 29 de maio ao 7 de xuño 2020.
Por unha práctica artística multidisciplinar, Valentina Alvarado Matos (Maracaibo, 1986) explora a hibridación das varias linguas plásticas que emprega collage, cerámica, fotografía e filme analóxico, para elaborar os discursos vinculados á memoria e a identidade mostradas en xeografías inacabadas. A súa obra establece un diálogo constante entre o dixital e analóxico onde o poético e o político forman parte importante da súa proposta artística. É actualmente residente de La Escocesa.
Aproveitando os últimos días de Valentina en Canadá quixemos realizarle unha entrevista na que nos comenta a súa experiencia na residencia e algúns adiantos do seu traballo:
– Poderías realizar unha pequena introdución do teu proxecto ‘PROPIEDADES DUNHA ESFERA PARALELA’ e contarnos como está a ser o proceso de creación no LIFT de Toronto?
Propiedades dunha esfera paralela propón unha viaxe (ou diario de viaxe) onde hai unha representación dunha paisaxe familiar dentro dun contexto descoñecido e alleo.
Desde unha politización do persoal, irei empuxando o meu traballo cara a unha investigación que represente xeografías fluídas e identidades circunstanciais. Nese sentido, a peza que estou a desenvolver en Toronto ten que ver con esa idea da representación dunha paisaxe exótica para a miña onde todo é alteridade, por esta razón tento buscar similitudes ou lugares comúns con paisaxes que me son íntimos e próximos.
En termos de execución do que tiña pensado facer irá mutando: é difícil conceptualizar a distancia se non pisamos o lugar e iso como aprendizaxe tamén foi moi interesante. Filmar soa, cargar todo o equipo e coas inclemencias do tempo que normalmente hai aquí, fai todo máis lento…entón aparecen outras formas de aproximarse a esa idea inicial, o que enriquece o proceso e a final de contas determina a obra final.
– Como foi a acollida que tiveches entre a comunidade de cinema experimental de Toronto e que sensacións destacarías de estar a traballar nun espazo como o LIFT?
Toronto é unha cidade moi aberta e porosa. Puiden ir a algunhas proxeccións e eventos de cinema experimental e a sensación que teño é moi parecida á de cando vou a algunha proxección en Barcelona: é unha comunidade xenerosa e interesada polas novas caras, saber que facemos, filmamos, que nos interesa observar. Quizais nisto atopo moitas diferenzas (positivas para o cinema experimental) co mundo da arte contemporáneo. En canto a LIFT: poder ter acceso a tantos equipos e a infraestrutura que existe nese espazo é un luxo, así como o coñecemento de todas as persoas que están ahi dentro dispoñibles para guiarche e aconsellarche. Un mes queda curto o tempo para todo o que ten LIFT e Toronto como cidade para ofrecerche dentro das prácticas fílmicas (moitas ganas de volver).
-O conxunto da túa obra inclúe films, collage, instalacións, filme performance,… De todas estas expresións artísticas e observando a túa traxectoria: Que conexións, se as hai, crees que habitan hoxe na túa proposta artística?
Si, claro que as hai e moitas, principalmente porque seguen estando nos meus modos diversos de crear e co filme un pouco o que fago é unir todas as linguaxes que manexo e intento depositalos fronte á cámara. Cando comecei a filmar -así como cando empecei a facer cerámica- a miña aproximación a ambas as linguaxes fíxena desde o collage, que para min sempre foi un medio constante ao que recorro.
– No (S8) dedicámoslle unha especial atención á creación cinematográfica en tempo real nas súas diferentes formas, como o filme performance ou o cinema expandido. Poderías falarnos da túa experiencia neste terreo? Que colaboracións realizaches con outros artistas neste campo?
A miña experiencia é recente respecto ao cinema no campo expandido. Comecei xunto a Carlos Vásquez Méndez fai un par de anos a pensar en formas de construír relatos fílmicos desde a performance, indo do textual ao sensorial, do documental ao completamente ficcional. Aí naceu Paracronismos I e II, unha serie de performances fílmicas que xestamos no noso taller na Escocesa e que logo presentamos en varios lugares durante o 2019. Expomos este traballo en dous partes porque usamos unha mesma metodoloxía con materiais similares pero pensados para dous espazos completamente diferentes, como son a caixa negra (o cinema) e a galería ou o museo (o cubo branco) e foi abrir un mundo de posibilidades. Agora a performance transformouse na nosa linguaxe colaborativa. Este ano estamos a preparar xa un novo material.
– Que che impulsa a desenvolver a túa obra en formatos analóxicos en plena era da imaxe dixital e que crees que achega ao teu proceso de creación esta elección?
Comecei a filmar con analóxico á miña chegada a Barcelona no 2014. Poderíase dicir que ir a visionados de películas experimentais, entrar nese mundo como espectadora tivo moito que ver con comezar a filmar, tamén o encontro con persoas no camiño vinculadas ao cinema experimental axudoume en coñecer máis sobre a técnica. Logo comecei a estudar e mirar a moitas artistas que facían cinema experimental e podería dicir que en gran parte seduciume a liberdade coa que vía que se aproximaban a este medio. Doutra banda, metodológicamente interésame moito o filmar: os tempos acoutados (opostos á era dixital), a reivindicación dunha linguaxe considerada obsoleta como forma política de situarse fronte a este mundo que engole imaxes tamén foi algo que me cativou. Sen deixar de mencionar tamén a calidade estética do celuloide. Os tempos coa filmación son moi parecidos aos de traballar co barro: hai que ter unha sa paciencia, saber dialogar co material… pero tamén hai unha sorte de maxia. O barro como o celuloide son materia, podémolos tocar e quedan as nosas pegadas marcadas, deben pasar por procesos lentos para ser descubertos. En tempos tan dixitais (e non é que non me interese o dixital, gozo moito facer .gifs e cousas desde o computador) paréceme necesario usar máis as mans, pensar con elas.
– Actualmente es artista residente na Escocesa en Barcelona. Gustaríanos que nos falases da túa experiencia alí e dos proxectos que estás a desenvolver nese contexto.
Xustamente A Escocesa se autodefine dentro do grupo de todos os espazos de creación públicos como unha ¨Fábrica aberta de creación analóxica¨, entón a razón é clara de porque me interesou postular para ter un taller alí. Fixemos xunto a Carlos Vásquez Méndez – artista e cineasta con quen comparto taller – unha convocatoria en forma de colectivo -sen nome- para xustamente comezar a pensar proxectos en conxunto onde o filme fose a linguaxe principal. Ademais das performances que mencionei (Paracronismos I e II), estamos este ano acondicionando o laboratorio fotográfico que hai alí coa intención de comezar pronto a revelar os nosos propios negativos en Super 8 e 16mm. Recibimos hai pouco unha bolsa para desenvolver unha nova obra performática que vira arredor do concepto do bucle, así que estamos a investigar sobre iso e oxalá podamos chegar a construír prontamente os nosos propios loopers para os proxectores.
Á parte da posibilidade de ter un taller nunha cidade tan xentrificada nun país onde o traballo artístico se precarizou até o extremo, A Escocesa deume moito como comunidade. Hai un forte interese pola relación da arte co social, temos un gran vínculo co barrio. Somos unha asociación de artistas que levamos un espazo vivo, con perspectiva feminista e que protexe a diversidade que todas conformamos. Ter a oportunidade de pertencer a esa comunidade artística foi unha experiencia moi enriquecedora e que sen ningunha dúbida permea o meu traballo.
