OBSERVATORIO: ENCONTROS PROFESIONAIS

O Observatorio é un foro profesional que se organiza anualmente dentro da Mostra e que trae a destacados axentes e interlocutores do ámbito cinematográfico e a cultura contemporánea, onde se trazan estratexias dentro do campo da difusión e cooperación internacional de contidos audiovisuais.

EDICIÓNS ANTERIORES

2023: DAR FE: COMO EDITAR LIBROS SOBRE CINE EXPERIMENTAL HOXE

A pasada edición do (S8) dedicamos a nosa xornada profesional á edición de libros sobre cinema experimental, reunindo algúns axentes en activo da nosa contorna e abranguendo campos que van desde a edición artesanal aos libros de artista, dos libros historiográficos aos monográficos e á compilación de escritos e entrevistas. Un encontro que aproveitamos tamén para a presentación das últimas referencias destas editoriais, aparellada a unha sesión especial. 

Participaron:

EYEWASH BOOKS – SCOTT HAMMEN, LA VIDA ÚTIL – LUCÍA SALAS, LUMIÈRE – FRANCISCO ALGARÍN NAVARRO, STEREO EDITIONS – HELENA GOUVEIA MONTEIRO, HATJE CANTZ – HELGA FANDERL y CAJA NEGRA – PABLO MARÍN 

2022: PROGRAMAR CINE EXPERIMENTAL HOXE

Co propósito de defender un espazo hoxe fráxil como son as salas de cinema, reunimos nesta mesa redonda a varias figuras internacionais da programación en festivais e eventos cinematográficos. Falamos neste encontro de como se enfronta a programación de salas e festivais a día de hoxe. Temas como a reactivación das proxeccións presenciais, a creación de públicos, o compromiso co cinema experimental e cos formatos analóxicos percorreron esta conversa, co afán de achar no pensamento colectivo posibles solucións a estas interrogantes.  

Participaron: Angelika Ramlow, Programadora e encargada de distribución de Arsenal (Berlín, Alemaña); Scott Miller Berry, Director do colectivo de curaduría re:assemblage collective e director executivo de Workman Arts (Toronto, Canadá); Ieva Balode,  Fundadora do Baltic Analog Lab e directora do festival Process (Riga, Letonia) e Bryan Konefsky, Director do festival Experiments in Cinema e da organización sen ánimo de lucro Basement Films (Albuquerque, Novo México, EUA).

Este encontro pode verse na nosa canle de Youtube na seguinte ligazón.

2021: MICRO IS BIG | MICROCINEMAS: PRESENTE E FUTURO DA EXHIBICIÓN CINEMATOGRÁFICA

A resistencia está noutro tipo de cinema e noutro tipo de exhibición que non responden ao capital, a resposta a estes tempos de cinema online e franquías de mercadotecnia está nun cambio de proceder. Neste contexto, o «micro é grande» e, da mesma maneira que escenas como a punk creou os seus propios circuítos de concertos, sen esperar a ser admitidos nun sistema de espectáculos que lle era alleo, o cinema experimental e independente foi labrando tamén os seus espazos. Unha rede de microcines autoxestionados foi crecendo así polo mundo nos últimos anos. Desde o (S8) quixemos convocar a algúns dos seus máis relevantes expoñentes (de dentro e fóra do país) neste encontro, coa idea de compartir experiencias, aprender uns dos outros e expor un futuro viable (e co que nos sintamos identificados) para a experiencia colectiva do cinema, que é algo que desde aquí queremos defender sen concesións.

Participaron: Damien Sanville, Close Up Cinema (Londres), Ed Halter, Light Industry (Nova York), Albert Triviño, Zumzeig Cine Cooperativa (Barcelona), Xan Gómez Viñas, Numax (Santiago de Compostela).

Este encontro pode verse na nosa canle de Youtube na seguinte ligazón.

2020: POLÍTICAS E LIÑAS DE AXUDA Á PRODUCIÓN E DISTRIBUCIÓN DE PROXECTOS CINEMATOGRÁFICOS DE CARÁCTER DOCUMENTAL Ou EXPERIMENTAL

Nesta edición, o Observatorio, analizou as diferentes liñas de axudas á produción cinematográfica no noso país e nel falouse das políticas de difusión e internacionalización fóra das nosas fronteiras a proxectos que posúan un especial valor cinematográfico, cultural ou social, de carácter documental ou experimental.

Esta xornada reuniu tanto a cineastas, produtores, distribuidores e representantes das institucións estatais e autonómicas da industria cinematográfica como a directora do ICAA, Beatriz Navas, Tito Rodríguez, director de Políticas de Mercadotecnia do ICAA, Dolores Meijomín (AGADIC), Manolo González (Chanfaina LAB) e Marta Lladó (Catalunya Film Festival). A finalidade foi xerar unha oportunidade de promover novas colaboracións e estudar estratexias ante os novos retos.

2019: VIVIR PARA VER. MESA REDONDA SOBRE RESTAURACIÓN 

Como culminación do foco dedicado pola Mostra en 2019 á conservación e restauración do cinema experimental, abriuse unha mesa debate cos protagonistas dos diferentes relatorios que acolleu o festival durante a súa celebración, como Bill Brand (Cineasta, archivista, restaurador en BB OPTICS e profesor adxunto no programa de posgrao de arquivo e preservación de imaxes en movemento da NYU-Tisch School of the Arts); Mark Toscano (Cineasta, curador e conservacionista no Academy Film Archive de Hollywood); Ross Lipman (Cineasta, investigador, ensaísta e responsable de restauración do Arquivo de Cinema e Televisión de UCLA); Janine Marchessault (Directora do Visible City Project + Arquive e docente na Facultade de Belas Artes da York University en Toronto);  Miguel Fernández Labayen (Director do Máster en Preservación de Arquivos Audiovisuais da Universidade Carlos III en colaboración coa Filmoteca Española) e Clara Sánchez-Dehesa (Coordinadora do Departamento de Arquivo da Elías Querejeta Zine Eskola), e co público asistente.

No encontro debatéronse as particularidades, dificultades e retos aos que se enfrontan aquelas persoas que se dedican ao labor de restaurar, conservar e facer chegar o cinema (en particular o máis fráxil, independente e experimental) aos públicos do futuro.

2018: PROXECTOS EDUCATIVOS E RESIDENCIAS ARTÍSTICAS

Se hai un labor no ámbito do cinema e das artes que mira ao futuro, esa é sen dúbida a que apela á transmisión de coñecemento e ao apoio do talento emerxente. Ofrecer alternativas aos procesos e aos enfoques industriais (os que abundan nas escolas de cinema ao uso), fortemente xerarquizados e compartimentados, faise indispensable. Neste encontro convocamos a un grupo de proxectos educativos e de residencias nos que a apertura de miras prima, e nos que hai un lugar especial para o cinema experimental e as novas formas de creación audiovisual.

Participaron: Carlos Muguiro (Elías Querejeta Zine Eskola), Pablo Useros (Master LAV), Chris Kennedy (Liaison of Independent Filmmakers of Toronto) e Philip Hoffman (Film Farm).

2017: A DISTRIBUCIÓN DO CINEMA EXPERIMENTAL

Este ano, o encontro profesional estivo dedicado a examinar a distribución do cinema experimental, para o que convocamos a algunhas das distribuidoras/cooperativas máis importantes do mundo. Neste encontro, puidemos coñecer a historia e os métodos de traballo destas organizacións, e tamén as principais cuestións e retos aos que se enfrontan aqueles que se dedican a este labor, fundamental para difundir e dar vida ao cinema experimental: construír un catálogo sólido e pór a disposición todo aquilo que merece ser visto. O encontro incluíu, ademais, a proxección de mostras do catálogo de cada unha das distribuidoras.

Participaron: Emmanuel Lefrant (Light Cone – París), Brigitta Burger-Utzer (Sixpackfilm – Viena), Angelika Ramlow (Arsenal – Berlín), Lauren Howes (Canadian Filmmakers Distribución Center – Toronto) e Alice Lea (LUX – London).

2016: II ENCONTRO INTERNACIONAL DE PROGRAMADORES

Tras o encontro de programadores celebrado na súa edición do 2015, o (S8) volveu convocar a un grupo de expertos na materia para seguir este debate esclarecedor sobre como se constrúe a programación dun evento ou dunha sala. Un encontro dirixido tanto a programadores, realizadores, comisarios e xestores culturais, como ao público en xeral. Os criterios de selección segundo o lugar para o que se programa, as diferenzas entre o labor do programador e o curador, os formatos de exhibición, os encontros e desencontros entre a sala de cinema e o museo, así como a influencia de internet á hora de programar foron algúns dos temas sobre os que se falou neste encontro.

Participaron: Chris Kennedy (Director executivo do LIFT), Olivier Dekegel (Programador do festival L’Age d’Or de Bruxelas), Julian Ross (Asesor de programación do Festival de Róterdan e curador independente), Andrés Denegri (Director da Bienal de Imaxe en Movemento de Bos Aires, curador e investigador), Eugeni Bonet (Curador e programador independente).

2015: I ENCONTRO INTERNACIONAL DE PROGRAMADORES

Programar non é simplemente elixir películas. A tarefa de programar un festival de cinema ten moitos máis matices do que se poida imaxinar a primeira vista, nos que inflúe tamén a clase de cinema que se quere defender. Neste encontro de programadores (esclarecedor tanto para outros programadores, como para cineastas e público en xeral) reuníronse os programadores dalgúns dos festivais internacionais máis afíns ao (S8) ao ancho do globo, coa idea de intercambiar ideas e experiencias, á vez que afianzar redes de apoio e abrir novos horizontes neste labor de facer chegar cinema ao público.

Coa participación de: Sanja Grbin (25 FPS, Zagreb), Edwin Carels (International Filme Festival Róterdan), Nuno Rodrigues (Curtas Vila do Conde, Portugal), Gustavo Beck (Olhar de Cinema, Curitiba; Indie Festival, São Paulo; Brasil), Frédéric Tachou (Festival des Cinémas Différents – Collectif Jeune Cinéma, París) e Diego Rodríguez (Marxes, España).

2014: ENCONTRO PARA A CREACIÓN DUN ARQUIVO COMÚN DE CINEMA DOMÉSTICO

O cinema doméstico é unha das fontes máis importantes para a memoria audiovisual. Máis aló da industria cinematográfica e televisiva, o cinema amateur documenta as vidas privadas de miles de persoas anónimas, que ademais de ofrecer un revelador testemuño de como se vivía noutros tempos, representa unha lectura da historia afastada das canles oficiais e afastada dos intereses económicos e políticos que moven os fíos da ficción e o documental industrial. Ao longo das últimas décadas, numerosos artistas e investigadores traballaron intensamente para recuperar este material co fin de outorgarlle novas dimensións culturais ou de preservalo para as futuras xeracións. Este encontro, segunda parte do celebrado en Murcia en 2013, puxo en común o labor das institucións (públicas ou privadas), colectivos e individuos que na actualidade traballan na conservación deste material, fráxil e perecedoiro, arquivo crucial para comprendernos e pensarnos. O encontro desenvolveuse en dúas xornadas, que culminaron cunha sesión aberta ao público na que se presentaron os diferentes proxectos e fíxose unha mostra de materiais recuperados.

Participantes: Beli Martínez (Proxecto Socheo, Galicia); Víctor Sarabia (Filmoteca de Estremadura, proxecto  La Mirada de los Extremeños. Archivo de Cine Familiar y Amateur); Salvi Vivancos (Memorias Celuloides, Murcia); Carlos Tmori (Home Movie Day, Salamanca); Clara Sánchez-Dehesa Galán (Conservadora e restauradora de cinema).

2013: NOVOS MEDIOS, NOVA CRÍTICA CINEMATOGRÁFICA

Esta edición do Observatorio pretendeu converterse nun punto de encontro de profesionais da crítica cinematográfica no que se debateron e analizaron as novas tendencias que afectan á súa actividade. Á súa vez, esta actividade tratou de achegar a práctica crítica a outros axentes implicados do sector audiovisual, como poden ser produtores, programadores, realizadores e estudantes de áreas de comunicación ou outros campos como a Literatura ou a Historia.

Dividido en dúas xornadas, abordáronse temas como o panorama da crítica cinematográfica tradicional, as transformacións ante a aparición de novos espazos e foros de discusión, a cinefilia e a democratización do discurso crítico. Para continuar analizando as diferentes modalidades que existen, desde a enunciación ou a procura de marcas autorais, ou os diferentes niveis de creación e de análise crítica para chegar ao ensaio cinematográfico como discurso que reflexiona ao redor da imaxe e configura á súa vez unha nova obra audiovisual.

Participaron: Jaime Pena (Director de programación da Filmoteca de Galicia e crítico na Revista Caimán Cadernos de Cinema), Jordi Costa (Investigador e crítico cultural de cinema, cómic e televisión en diversos medios, como El País ou Fotogramas), Ricardo Adalia (Crítico e editor da revista de cinema online Cineua, somos Cine), Covadonga G. Lahera (Cofundadora e coeditora da publicación dixital, Transit: cine y otros desvíos), Miguel Branco (Crítico de cine na revista Lumiere e cinéfilo) e Beli Martínez (Profesora na área de Comunicación Audiovisual na Universidade de Vigo).

2012: DA CAIXA NEGRA AO CUBO BRANCO

Seguindo co afán do (S8) de pór en común prácticas profesionais e de abrir novas vías no terreo do audiovisual, a terceira edición do Observatorio fixo coincidir en Coruña durante dous días a profesionais e representantes de centros de cultura e museos, por unha banda, e de festivais internacionais que xa experimentan con novos formatos de exhibición.

Baixo o título “Da caixa negra ao cubo branco”, simbólica representación de dúas posturas ao redor da exhibición e difusión de contidos audiovisuais, o que se pretendeu é abrir novas liñas de traballo que respondan á conxuntura que vivimos na actualidade. Algo que podería reverter nunha maior visibilidade e pluralidade, ademais de contribuír á difusión dunha cultura audiovisual pouco tratada en España, como son as vertentes máis experimentais do cinema. Un diálogo entre axentes culturais relacionados con ambos os medios cunha aposta clara: o traballo conxunto e a exploración de vías polas cales conseguilo.

Participantes: Chema González (Museo Nacional Centro de Arte Reina Sofía, Madrid); Ángela Martínez (CCCB – Centre de Cultura Contemporània de Barcelona); Belén Sola (MUSAC – Museo de Arte Contemporánea de Castela e León); Beatriz Navas (La Casa encendida, Madrid), (Laboral Centro de Arte e Creación Industrial, Xixón); Anais Desrieux (Ambulante, México); Nuno Rodrigues (Curtas Vila do Conde, Portugal); María Palacios (Courtisane Festival, Bélxica); Pedro Jiménez (Zemos98, Sevilla) e Verónica Ortiz (Cineteca Nacional de México).

2011: QUE FACEMOS CON ISTO? ARQUIVOS, REDES E MEMORIA. FERRAMENTAS

Penetrámonos nun tema tan en boga entón como eran os arquivos, considerando a súa xestión e a súa importancia á hora de converterse en partes fundamentais da memoria colectiva. No caso de experiencias artísticas ou culturais realizadas á marxe das institucións a decisión de arquivar, organizar os documentos que recompilan as actividades e as investigacións realizadas convértese nunha necesidade de supervivencia. Doutra banda, o formato de arquivo convértese nun leitmotiv artístico para levar a cabo proxectos de moi diversa índole. Máis aló do found footage, que utiliza material fílmico ou videográfico de arquivo, as remesturas de música ou as webs colaborativas son proxectos que se converten nunha forma creativa de ordenar o mundo, achegando visións e puntos de vista distintos que combinados poden crear un que sexa máis forte.

O encontro con profesionais independentes que desenvolveron e desenvolven proxectos ao redor do arquivo expuxo as distintas formas de enfrontarse ao mesmo.

Participaron: Nekane Aramburu (investigadora, comisaria e xestora independente, artífice do proxecto Arquivos Colectivos). Garbiñe Ortega (programadora de cinema e investigadora no Pacific Filme Arquive). Alg-a. Org (comunidade subacuática de arte e acción). Proxecto Wiki-historias formado por Haizea Barcenilla, Saoia Olmo, Aloña Intxaurrandieta e Oihane Garro

2010: ALL I WANT TO DO IS SHOW MY VIDEO

Un dos déficits estruturais da creación audiovisual independente no noso país é a inexistencia dunha rede de difusión sólida e estable que permita que as obras dos creadores atopen o seu público. Así, o papel dos diferentes intermediarios -distribuidoras, espazos de exhibición e medios de comunicación- é clave para normalizar a produción e a recepción das novas prácticas artísticas.

Para examinar e paliar estas deficiencias, o (S8) Mostra de Cinema Periférico reuniu en varias xornadas a creadores independentes e unha serie de iniciativas profesionais abertas á linguaxe audiovisual máis innovador que entre os seus obxectivos están:

  • Dar a coñecer aos autores novas vías para difundir a súa obra.
  • Analizar o panorama da distribución e a exhibición do audiovisual independente a través dunha serie de diálogos abertos ao público con representantes de galerías, centros de arte, festivais, filmotecas, comisarios e distribuidoras.
  • Establecer acordos concretos cos diferentes axentes sectoriais para promocionar a obra dos autores independentes.

Participaron nestes encontros:  Gonzalo de Pedro Amatria, coordinador de programación do Festival Internacional de Cinema Documental Punto de Vista; Beatriz Navas, responsable de audiovisuais de La Casa Encendida; Jaime Pena, responsable de programación do Centro Galego de Artes dá Imaxe; Antonio Weinrichter, profesor universitario, crítico de cinema e programador independente; Elena Oroz, investigadora e docente; Asunta Rodríguez, propietaria e directora da Galería Trinta de Santiago de Compostela; Marta Scarpellini, directora da Feira Internacional de Arte Contemporánea Espazo Atlántico Vigo; Eli Lloveras, responsable da distribuidora Hamaca Media & Vídeo Art Distribution from Spain e José Manuel Sande, programador do Centro Galego de Artes dá Imaxe.